Het kan niemand zijn ontgaan: vorige maand presenteerde Elon Musk zijn nieuwste model Tesla. Na de S, de X en de 3 is nu de Cybertruck in de voorverkoop. De Cybertruck kreeg vooral commentaar vanwege zijn uiterlijk. Als je iemand de opdracht geeft om met maximaal zes lijnen een auto te tekenen zonder het potlood van het papier te halen, dan krijg je het ontwerp van de Cybertruck. Geen ronding te bekennen. Het geeft de auto een Mad Max-uitstraling, maar het is gedaan om de productiekosten zo laag mogelijk te houden. Tesla wil blijkbaar niet alleen concurreren met de luxe trucks op de Amerikaanse markt, maar ook met de werkpaarden die je in Azië en Afrika veel ziet.
De carrosserie van de Cybertruck is gemaakt van roestvrij staal, en de ruiten van kogelwerend glas. Het is de bedoeling dat je er een miljoen mijl mee kunt rijden zonder een kras of een deukje op te lopen. Al moet je dan waarschijnlijk niet al te vaak met je twee meter vijftien brede en bijna zes meter lange tank een Europese parkeergarage inrijden.
Helemaal elektrisch en praktisch onverwoestbaar. Duurzamer kun je het niet krijgen, zou je zeggen.
Maar is dat wel zo? Als je een Cybertruck vergelijkt met een directe concurrent die een verbrandingsmotor heeft, dan waarschijnlijk wel. Al is de Cybertruck door al dat staal en gorillaglas aanzienlijk zwaarder, en verbruikt hij dus meer energie per kilometer. Maar goed, je kunt op je vingers natellen dat de nieuwe Tesla niet alleen maar gekocht gaat worden door mensen die nu in een Ford F150 rijden. Er zullen ook mensen bij zijn die nu in een Tesla X rijden. Of in een Toyota Aygo, die dan wel op benzine rijdt, maar die heel zuinig is en ongeveer een kwart weegt van een Cybertruck.
En wat we ook zeker weten is dat van alle Nederlandse kopers vrijwel niemand een onverwoestbare elektrische tank nodig heeft.
200 jaar geleden zijn we begonnen kolen, olie en gas te verbranden. Dat was niet alleen het begin van de klimaatcrisis. Het was in de eerste plaats een enorme daling van de prijs van energie, waardoor massaproductie rendabel werd en transport spotgoedkoop. Het bracht een economie op gang die steeds weer tegen ecologische grenzen botst: ozonlaag, verzurende oceanen, ontbossing, plastic soep, biodiversiteit, stikstof.
Het CO2-probleem lossen we op als we fossielvrij worden, maar al die andere niet. En als fossielvrij betekent dat energie nog goedkoper wordt, dan krijgen we alleen maar meer massaproductie, meer overbodige spullen en meer ecologische crises.
De Cybertruck lijkt een geloof te vertegenwoordigen dat ik wel vaker meen te zien: het geloof we, als we alles maar elektrisch maken, niets hoeven te veranderen aan onze manier van leven. Dat we gewoon door kunnen gaan met ons consumptiekapitalisme, als we alle fossiele brandstoffen maar uitbannen.
Je kunt me van alles wijsmaken, maar een economie die massaal kogelvrije personenauto’s van 3000 kilo voortbrengt, noem ik niet duurzaam. Ook niet als die auto’s elektrisch zijn. De Cybertruck is wat mij betreft geen truck, maar een truc.
Dit stuk verscheen eerder in NoordZ, de maandelijkse ondernemersbijlage bij het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant.