U was het misschien alweer vergeten, maar vorig jaar heeft u de allergrootste prijs ooit in de Postcodeloterij gewonnen. Dertig jaar lang honderd miljoen per jaar! Belastingvrij! Als u in het aardbevingsgebied woont, tenminste. Dat is het budget voor de Economische Agenda van Nij Begun. U weet wel: het inlossen van de Ereschuld aan de Groningers.
Wat er in die Economische Agenda komt te staan, dat weten we nog niet, want hij is nog niet klaar. U zou misschien denken dat ze zoiets wel ergens hebben liggen, bij de Provincie Groningen, de Economic Board, het SNN of de NOM, maar nee, blijkbaar niet. Dus is er weer een website (stemvanprovinciegroningen.nl) opgetuigd om burgers mee te laten denken, vooralsnog alleen over de uitgangspunten. Wat er tot nu toe staat is niet erg hoopgevend. Het wekt vooral de indruk dat het nog jaren zal duren totdat er geld uitgegeven gaat worden aan iets anders dan ambtenaren, consultants en websitebouwers.
Daarom lanceer ik hier een beter idee. We investeren de volledige honderd miljoen per jaar in het taalonderwijs in Groningen. Lezen en schrijven. Dertig jaar lang.
Waarom taal? Omdat alles begint met taal. Marketing is taal. Politiek is taal. Management is taal. Ook software is vooral taal (en veel minder wiskunde dan de meeste mensen denken). Een betere taalbeheersing maakt je in vrijwel ieder beroep effectiever. Ook het volgen van een studie of opleiding gaat een stuk eenvoudiger als je goed kunt lezen en schrijven.
Bovendien heb je ook buiten studie en werk veel aan een goede taalvaardigheid. Het helpt je bij het herkennen van nepnieuws en pogingen tot (online) oplichting. Het helpt je in je omgang met overheden en andere instanties, die vaak moeilijke of vage taal gebruiken. Het helpt je zelfs bij het gebruik van kunstmatige intelligentie – het maakt voor de kwaliteit van de antwoorden namelijk enorm veel uit hoe je je vraag precies formuleert.
Voor de goede orde: op dit moment hebben Groningse kinderen een taalachterstand op het moment dat ze aan de basisschool beginnen. Het wegwerken van die achterstand is sowieso een doelstelling van Nij Begun. Mijn voorstel is simpelweg om vol voor dit onderwerp te gaan en de achterstand om te zetten in een flinke en duurzame voorsprong.
Overigens denk ik niet dat het honderd miljoen per jaar hoeft te kosten. In het begin wel, als er van alles ontwikkeld en gebouwd moet worden, maar over een jaar of tien zou dat wel klaar moeten zijn. Dan zou je dus een flink deel van het budget om kunnen buigen naar de volgende leeftijdsgroep, de 4- tot 12-jarigen. En weer tien jaar later start je het programma voor middelbare scholieren.
Taal. Lezen en schrijven. Breder en fundamenteler kun je niet investeren in een regionale economie. En dat dertig jaar lang. Een generatie lang. Lang genoeg om een blijvend effect te hebben op het sociaal-culturele DNA van de provincie.
Maar je kunt ook iets met waterstof doen, natuurlijk.
Deze column verscheen eerder in NoordZ, de maandelijkse ondernemersbijlage bij het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant.