Iedereen voelde wel aan z’n water dat er iets grondig mis was met die motie van Bente Becker. Ze riep de regering op “om gegevens over culturele en religieuze normen en waarden van Nederlanders met een migratieachtergrond bij te houden”. Dat was toch racisme? Of op z’n minst in strijd met artikel 1 van de Grondwet?
Tja. Misschien. Ligt eraan wat ze precies bedoelt met bijhouden. Kan best met behoud van privacy. Het SCP doet dat trouwens al, en niet alleen voor Nederlanders “met een migratieachtergrond”. Sterker nog: het zou een beetje raar zijn als een Sociaal Cultureel Planbureau géén onderzoek deed naar culturele normen en waarden van allerlei groepen Nederlanders.
Kortom, het gesprek ging vooral over zin, onzin en vermeende kwaadaardigheid van het verzoek waarmee de motie eindigt. Maar het eigenlijke kwaad geschiedt in de drie korte alinea’s daarvoor, de “overwegingen” voor de motie. Die staan zo vol met insinuaties dat ze close reading verdienen.
De eerste:
“constaterende dat er door het CBS uitgebreid onderzoek gedaan wordt naar feitelijke gegevens over de integratie van Nederlanders met een migratieachtergrond zoals onderwijsprestaties en sociaaleconomische status en criminaliteit;”
Eigenlijk is deze hele alinea irrelevant. Het CBS meet deze zaken, zoals het zoveel zaken meet. Het zal dit echter geen “feitelijke gegevens over integratie” noemen; dat komt voor rekening van Bente Becker. Die is er toch maar mooi in geslaagd om integratie, migratieachtergrond en criminaliteit in één zin te noemen.
De tweede:
“overwegende dat data over de normen en waarden en mogelijke acties die hieruit voortvloeien in (gesloten) religieuze gemeenschappen van overheidswege weinig bestudeerd worden;”
Huh? Wat heeft dat met de eerste alinea te maken? Nou ja, wie weet wordt hier een argumentatie opgebouwd. We meten A wel, maar het minstens zo belangrijke B niet, dus laten we dat voortaan ook doen. We zullen zien. Maar wat staat hier eigenlijk? Normen en waarden, ingegeven door religie, leiden tot “mogelijke acties”. Ja, dat mag ik toch hopen, dat religieuze normen en waarden ook tot acties leiden, en niet alleen tot vroom geprevel.
De derde, en de ergste:
“overwegende dat data over normen en waarden inzicht kan bieden in de culturele integratie van Nederlanders met een migratieachtergrond en behulpzaam is om gericht problemen aan te pakken en lessen te trekken uit positieve ontwikkelingen;”
Dat “data” net nog meervoud was en nu enkelvoud, dat laten we maar even. Veel ernstiger is dat op wonderlijke wijze “Nederlanders met een migratieachtergrond” uit de eerste alinea zijn samengevloeid met “(gesloten) religieuze gemeenschappen” uit de tweede. Alle woordjes uit de eerste twee alinea’s worden hergebruikt om te komen tot de stelling dat “data over normen en waarden inzicht kan bieden in de culturele integratie van Nederlanders met een migratieachtergrond”. De stelling lijkt door deze truc voort te vloeien uit de eerste twee, maar dat is niet zo, het is een nieuwe. En er staat nogal wat.
Eerlijk gezegd dacht ik dat we dit indertijd hadden afgehandeld, onder Balkenende, die het ook een tijdlang vaak over normen, waarden en cultuur had. Maar ja, dat is lang geleden, een opfrisser kan geen kwaad. Cultuur, dat is alles wat je als samenleving produceert aan woorden, daden, andere uitingen, en ook aan relaties en interacties. Een cultuur bevat spanningen en tegenstellingen, net als de maatschappij. De Nederlandse cultuur anno 2024 is zwarte piet, maar ook Kick Out Zwarte Piet. “Culturele integratie” van mensen die hier zijn, meestal zelfs geboren zijn, is daarom volslagen lulkoek. De maatschappij, dat ben jij. En de cultuur dus ook. Normen en waarden, daar kun je van alles van vinden, maar ze zijn strikt persoonlijk. Iedereen mag denken wat hij wil. Hij mag niet alles zeggen wat hij wil, en zeker niet alles doen wat hij wil, maar gedachten en overtuigingen zijn vrij.
Welke “problemen” Bente Becker “aan [wil] pakken” (“gericht”, nog wel) blijft onbenoemd, maar de woorden “criminaliteit”, “mogelijke acties” en “religieuze gemeenschappen” zitten nog vers in ons geheugen, dus we hebben wel een idee.
Voor Nederlanders met een migratieachtergrond is de boodschap ondertussen helder. Je maakt geen deel uit van onze cultuur. Je hoort er niet bij. Pas je aan. Anders ben je een probleem.
En daar heeft een kamermeerderheid dus haar handtekening onder gezet.